[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wciąż narażać się na niebezpieczeństwa. W końcu nieszczęście dosięga tego, kogo często
omija.
89
...Cudze chwali, kto chełpi się swoim rodem. Lecz zagarnięte berła trwożna dzierży dłoń;
w mieczu wszelki ratunek...
Najważniejsza umiejętność władcy to umieć znieść nienawiść.
Bóg-mściciel ściga pysznych.
...Oręż nie przestrzega miary; miecz wydobyty w gniewie niełatwo daje się powstrzymać;
krew jest rozkoszą wojny.
...Ważny jest wynik wojny, a nie jej przyczyna. Lecz cala przeszłość teraz niech idzie w
niepamięć: kiedy zwycięzca odłożył broń, i zwyciężonemu przystoi odrzucić nienawiść.
Kto ulega przemocy, ten nie umie umrzeć.
Tylko mężny człowiek poskromi to, co wszystkich przeraża.
Niełatwa jest droga z ziemi ku gwiazdom.
Nie dane jest ludziom obcować z bogami.
Gdy ujrzysz nieszczęśliwego, wiedz, że to człowiek.
Gdy ujrzysz mężnego, nie zwij go nieszczęśliwym.
Po wielu trudach męstwo zazwyczaj pragnie wytchnienia.
Nie umie być władcą, kto karze wszystkich śmiercią...
O Losie, który zazdrościsz dzielnym, jak niesprawiedliwie nagradzasz szlachetnych!
Prawdziwa miłość nienawidzi i nie cierpi zwłoki.
...Słodko wspomina się dawne niedole.
Każdy cierpi za swoje czyny; zbrodnia wraca do zbrodniarza, przestępcę nęka obraz jego
własnej winy.
Ty, który władasz, oszczędzaj ludzkiej krwi; zbrodnie władców surowszej podlegają ka-
rze.
Nikt nie przybywa za pózno tam, skąd już nigdy nie można powrócić, jeśli raz się tam
weszło. Na cóż się zda popędzać okrutny los? Ta cała rzesza ludzka, która błądzi po
ogromnej ziemi, odejdzie w krainę cieni i popłynie po leniwej fali Kocytu.
Pierwsza godzina, która daje nam życie, zabiera też jego cząstkę.
90
...Największy, najwspanialszy dar dla Jowisza to złożyć mu w ofierze niesprawiedliwe-
go władcę.
...Najbliższa niewinności jest nieświadomość winy.
...Wrogiem mi jest, kto nie wskazuje wroga.
Wielki błąd uchodzi często za zbrodnię.
Zhańbionej duszy nie da się uzdrowić: zbrodnię trzeba leczyć śmiercią.
Przebaczy sobie, kto nie przebaczył nikomu?
17. TROJANKI
Szczęśliwy, kto ginąc w walce, śmiercią swoją położył kres wszystkiemu.
Trudno jest wierzyć w cuda.
Porywczość jest grzechem niedojrzałości...
Im większą masz władzę, tym większą musisz mieć cierpliwość.
Nikt rządów gwałtu nie utrzyma długo, trwałe są tylko umiarkowane rządy; im wyżej For-
tuna wydzwignie człowieka i większą mocą obdarzy, tym bardziej powinien panować nad
sobą w szczęściu, drżeć przed zmianą losu i lękać się zbyt łaskawych bogów.
Nie da się okiełznać ni gniewu, ni zapalczywych wrogów, ni wojska w noc zwycięskiej bi-
twy.
Kto mogąc nie zabrania grzeszyć, namawia do grzechu.
Wypada, by władca ojczyznie dawał pierwszeństwo przed dziećmi.
%7ładne prawo nie oszczędza jeńca ani go nie chroni przed karą.
Czego nie zabrania prawo, zabrania wstyd.
Komu wolno wiele, temu najmniej przystoi być samowolnym.
Na kogo los się zawziął, runąć by mu ze szczytu wieży.
Z bliska zazwyczaj lęk jest mniejszy.
%7łal jest niesprawiedliwym sędzią...
91
Konieczność jest zwykle silniejsza niż miłość.
Naiwnością jest taić to, co się zaraz wyda.
Matczyna miłość nie zna strachu.
Wróżb boją się tylko ci, którym nie grozi nic gorszego.
Oducza się umysł powoli, czego się uczył długo.
Cokolwiek dajesz biednemu, Losowi dajesz.
Jeżeli szuka się kary, to czegóż gorszego można jeszcze szukać?
...Płacz łagodzi żałość.
Wielki smutek nie umie sam położyć sobie kresu.
Upragniona to śmierć umrzeć bez strachu przed śmiercią.
Wina wraca do tego, kto przymusił do zbrodni.
Miło smutnemu widzieć tłumy smutne, miło mu słyszeć biadania ludzi; łzy żalu mniej go
pieką, gdy zarazem płaczą gromady. Doprawdy, człowiek smutny jest zawsze niedobry:
cieszy się, że wielu dosięgnął ten sam Los, co i jego, i że nie tylko jego spotkało cierpie-
nie. Nikt nie wzbrania się znosić Losu, którego doznają inni.
Tylko w porównaniu z innymi jest się nieszczęśliwym.
18. MEDEA
Dom zdobyty zbrodnią opuścić zmusza zbrodnia.
...Tylko tłumiony gniew niesie zgubę; ujawnić nienawiść to stracić możność zemsty.
Lekki to smutek, który umie się zdobyć na rozwagę i sam się ukryć; wielkie nieszczęścia
nie mogą pozostać w ukryciu.
Los lęka się dzielnych, nęka tchórzliwych.
Męstwo wtedy należy chwalić, gdy jego czas.
Na męstwo nigdy nie może nie przyjść czas
W rozpaczliwej sytuacji żadna nadzieja nie wskazuje wyjścia.
Kto nie może mieć nadziei na nic, niech na nic nie traci nadziei.
92
Los może nam wydrzeć majątek, ale odwagi nie.
Niesprawiedliwe rządy nie trwają nigdy w nieskończoność.
Kto wydaje wyrok bez wysłuchania drugiej strony, jest niesprawiedliwy, chociażby nawet
wydał wyrok słuszny.
...Udzielać pomocy nieszczęśliwym, a bezpiecznego schronienia szukającym ratunku, to
wielki i wspaniały przywilej władców, którego nigdy nie wydrze im czas.
Złym ludziom żadna chwila nie jest za krótka, żeby zaszkodzić innym.
Prawdziwa miłość nie boi się nikogo.
Namiętność podżegana gniewem jest ślepa, nie daje sobą kierować, nie znosi wędzideł
ani nie lęka się śmierci: z ochotą rzuca się nawet na miecze.
19. FEDRA
Kto na samym początku stawił opór i odepchnął miłość, ten żyje bezpiecznie jako zwy-
cięzca; lecz kto przez pochlebczą uległość wyhodował słodkie zło, za pózno stara się
zrzucić jarzmo, w które się wprzągł.
Gdy wolność blisko, nawet starzec staje się dzielny. Pierwsza rzecz, to mieć szlachetne
pragnienia i nie zbaczać z drogi; drugi jest wstyd, który zna umiar w grzechu.
Połowa wyzdrowienia, to chcieć wyzdrowieć.
...Opinia nie liczy się z prawdą; ma lepszą opinię, kto zasługuje na gorszą, gorszą ma
lepszy.
Gdy Amor wydaje rozkazy, wszystko jest mu posłuszne i ginie nienawiść. Zadawnione
urazy ustępują przed jego płomieniem.
...Smutek nie dodaje otuchy nieszczęśliwym.
Niełatwo znalezć w sobie odwagę, by spełnić zbrodniczy rozkaz, lecz kogo lękiem napeł-
niają polecenia władcy, niech straci i wygna z serca wszelkie poczucie honoru; wstyd jest
złym wykonawcą królewskich rozkazów.
Kogo los zniewala, temu można wybaczyć jego nieszczęście; lecz jeśli kto dobrowolnie
pcha się w biedę i sam siebie dręczy, zasługuje na to, by utracić szczęście, z którego nie
umie korzystać.
93
Bóg ustanowił dla każdego wieku właściwe powinności i podzielił nasze życie na odpo-
wiednie okresy; młodemu przystoi radość, starcowi zasępione czoło.
Prawe umysły śmielej się wznoszą ku sławie, jeżeli szlachetną duszę wspiera ożywcza
wolność.
Nikt nie żyje swobodniej, dalej od występku, ani bardziej nie czci dawnych obyczajów niż
ten, kto wyrzekłszy się miasta ukochał lasy. Kto nie splamiony winą oddaje się wędrów-
kom wśród górskich szczytów, tego nie rozpłomienia ani szał chciwości, ani zwodnicza ła-
ska ludu, ani motłoch szlachetnym mężom niewierny, ani zgubna zawiść, ani nietrwała
życzliwość; ten ani nie służy władzy, ani nie dąży do władzy polując na próżne zaszczyty
lub złudne bogactwa, lecz wolny jest od nadziei i strachu; czarna trawiąca nienawiść nie
nęka go zębem nikczemnym; nie zna zbrodni rozsianych wśród miejskich tłumów, nie po-
czuwając się do winy nie trwoży się żadnym hałasem ani nie wygłasza kłamliwych mów;
nie szuka schronienia jako bogacze pod dachem wspartym na tysiącu kolumn ani unosząc
się pychą nie każe złocić stropu swojego domu; nie przelewa potoków krwi na ołtarzach
ofiarnych ani setka śnieżnobiałych wołów obsypanych świętą mąką nie chyli dla niego
swych karków pod jarzmem; lecz jest on panem pól i niewinny wędruje pod nieba szero-
kim przestworem.
Kobieta, to prowodyr wszelkiego zła: ona, mistrzyni zbrodni, ujarzmia nasze dusze, przez [ Pobierz całość w formacie PDF ]