[ Pobierz całość w formacie PDF ]
137
W antologii Literatura a malarstwo malarstwo a literatura. Panorama myśli polskiej XX wieku, red. G. Królikiewicz, O. Płasz-
czewska, I. Puchalska, M. Siwiec, Kraków 2008 nie znalazł się żaden tekst Starzyńskiego. Również w książce I. W o r o n o w, Romantyczna
idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffman, Baudelaire, Norwid, Kraków 2008, została przywołana tylko jedna praca J. Starzyńskiego,
O romantycznej syntezie sztuk, op. cit., choć również druga, ze względu na temat powinna się tam znalezć.
138
Przywołane w przypisie 137 publikacje być może świadczą o powrocie tego problemu, podjętego jednak nie przez historyków sztuki
lecz historyków literatury.
139
Dwie pozostałe to Studia z historii sztuki polskiej oraz Teksty zródłowe do dziejów teorii sztuki, zob.: J. Kowalczyk, Teksty zródłowe
i Studia z historii sztuki, [w:] Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk 1949 1999, op. cit., s. 211 215.
140
W 1974 roku J. Starzyński otrzymał za tę książkę Nagrodę Państwową I stopnia, co można uznać za ironię losu.
141
M a r k o w s k a, op. cit., s. 97.
142
Archiwum J. Starzyńskiego, pismo do dziekana Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w sprawie
przyznania J. Sołtanowi stopnia prof. zwyczajnego, 14 VI 1965.
JULIUSZ STARZYCSKI (1906 1974)
155
wyraz bogatej osobowości Michała Walickiego: wierność i oddanie w przyjazni, serdeczność i wyrozumia-
łość dla podwładnych, chęć bezinteresownego pomagania ludziom, a nade wszystko umiłowanie młodzieży,
wszystkiego, co rośnie i żyje, troska o dobro i piękno na co dzień w życiu własnym i narodowym 143.
Juliusz Starzyński jest postacią domagającą się dogłębnego omówienia. Narosło wokół niego zbyt wiele
kontrowersji, a w krótkim szkicu nie sposób przedstawić wszystkich skomplikowanych relacji historycznych
i wynikających z nich decyzji podejmowanych w odniesieniu do różnych osób i zamierzeń o bardzo zróżni-
cowanej wadze. Przede wszystkim nie sposób uchwycić złożonej osobowości badacza i organizatora życia
naukowego. Panuje przekonanie, potwierdzone teoretycznymi rozważaniami, że historia sztuki uprawiana
przez naukowców pracujących w muzeach i tych, którzy wykładają na uniwersytetach różni się w sposób
zasadniczy w podejściu do przedmiotu badań144. Starzyński zdawał się temu zaprzeczać, pracował w obu dzie-
dzinach, a przy tym powołał do życia kolejną, mającą na celu wytwarzanie nowego typu wiedzy. Była oder-
wana od praktyk akademickich i muzealnych, oparta na dokumentacji, a więc o świadomie konstruowanych
archiwach, ale nastawiona na teoretyzowanie w powiązaniu ze sztuką dawną jak i tą powstającą aktualnie.
Zamierzenia tego projektu są wciąż realizowane, a rezultaty odczuwalne daleko poza niegdysiejszym polem
działania Starzyńskiego, jednak jego ocena, nie należy już do zadań niniejszego tekstu, nie może bowiem
dotyczyć samego tylko pomysłodawcy.
ABSTRACT
Juliusz Starzyński (1906 1974) was an art historian, poet, playwright and actor, as well as director of three institutes of art; for
almost forty years he held numerous academic and administrative positions and yet, today, he is almost unknown. So many far reach-
ing political, cultural and academic methodological changes have occurred since his death that his works are not read today. He was
born in Lviv and attended one of the best secondary schools there. He studied history of art at the University of Warsaw and simulta-
neously attended the famous Reduta Theatre Institute to study acting, appearing on stage all over Warsaw. After finishing his studies,
he concentrated on his academic work, quickly advancing to higher levels. By the time war broke out, he had already been awarded a
doctorate and was director of the Institute of Art Propaganda and curator at the National Museum in Warsaw, as well as lecturing in the
Department of Architecture at the Polytechnic of Warsaw and at the National Institute of Theatrical Art. He spent the war in a Prisoner
of War camp for Polish officers in Murnau near Munich. He returned to Poland in 1946 and almost immediately started work at the
University of Warsaw and at the Ministry of Art and Culture. In 1949 he initiated the founding of the State Institute of Art, which was [ Pobierz całość w formacie PDF ]